بخش سوّم: کیفیت تبدیل سیاستهای کلان به اجرایی بر پایه مدل آماری جدید
اکنون باید براساس اهدف سیاستهای کلّی پیشنهادی، برنامه نظام آماری برای کنترل توّرم و امنیت اقتصادی جامعه فراهم شود و در ادامه متناسب با این هدف باید آمار سایر بخشها نیز تنظیم شود. برای رسیدن به این منظور باید محورهای مدل آماری جدید متفاوت با مدل آماری موجود و متناسب با هدف کلان پیشنهادی طراحی شود. البته اجرای این هدف از خلال بررسی مجموعه چندین سیاست میگذارد از جمله: 1. سیاستهای واردات و صادارت 2. سیاستهای مالی و ارزی 3. سیاستهای تنظیم بازار داخل 4. مباحث آمایش سرزمین، به دست میآید که شرح و تقریر مباحث مربوط به آن به زمانی دیگر موکول میشود.
اکنون به اختصار مراحل و روند دستیابی به محورهای جدیدی که بتوان براساس آنها تغییری در مدل آماری موجود متناسب با هدف ایجاد کرد بیان میشود.
1. مقدمه:
اصولا تبدیل سیاستهای کلان به سیاستهای اجرایی از طریق یک مدل آماری صورت میگیرد در این تبدیل نیز باید متناسب با اهداف تعیین شده نظام آماری متناسب استخراج شود. از این رو باید یک مدل آماری جدید طراحی شود. در مورد مدل آماری به لحاظ تئوریک بایدبه این نکته توجه داشت که این مدل به مثابه یک ماشین با تکنولوژی خاصّ خود است. در ماشین علائمی وجود دارد که هم برای راننده و هم برای یک مکانیک و هم برای سازنده آن دارای معنا و مفهوم خاصّی است. برای راننده علائم نشاندهنده مجوز یا عدم مجوزی برای حرکت است. امّا برای یک مکانیک این علائم، امکان تصرف یا عدم تصرف در اجزاء و سیستمهای ماشین برای عیبیابی آن را فراهم میآورد. در حالی که توجه سازنده ماشین به علائم در جهت بهینه و ارتقاء سیستمهای آن است.
اکنون نسبت به مدل آماری نیز این سه نوع رویکردها وجود دارد. حدّ اعلی توجه به مدل آماری تغییر جهتدار تکنولوژی مدل آمارگیری و ارتقاء آن است. امّا در بحث جاری _ سیاستهای کلان _ به دنبال انحلال مدل آماری موجود در مدل آماری جدید هستیم؛ لذا مطالعه آماری وضعیت موجود با رویکرد مکانیکی _ آکادمیک و انحلال ماشین آماری موجود در مدل آماری جدید از طریق دستیابی به ابزارهای انتقال هدف مطلوب ما در این بخش میباشد.
2. مراحل تنظیم مدل آماری
برای دستیابی به مدل آماری جدید باید مراحل ذیل پیموده شود:
1/2. تغییر تعاریف پایه در مدل آماری موجود
در این قسمت باید تعاریف سرفصلهای 11 گانه شامل: 1. سرمایهگذاری 2. بودجه دولت 3. تجارت خارجی 4. «بازار کار»، 5. «بازار بورس، اوراق مشارکت» 6. «بخش پولی، ارزی و تورم» 7. «توزیع درآمد» 8. «رشد اقتصادی» 9. «جمعیت» 10. «شرکتهای دولتی، خصوصی سازی و توسعه بخش خصوصی»، 11. «علم و فن آوری» مورد بررسی قرار گیرد.
مثلاً مقوله جمعیت در آمار موجود دارای تعریف و منزلت خاصّی میباشد که عمدتا بر پایه ارزش افزوده و تولید مورد توجه بوده و رشد و نکس آن تهدید محسوب میشود در حالی که از زاویه مدل جدید جمعیت دارای یک فرصت و پتاسیل مهمی در جامعه است.
2/2. ترکیبسازی جدید آماری براساس تعاریف جدید
اکنون پس از آنکه تعاریفی جدیدی از سرفصلهای آماری ارائه شد آنگاه باید براساس این تعاریف تغییر یافته ترکیبات جدیدی از آمارها به وجود آورد.
3. روند دستیابی به محورهای پیشنهادی برای تغییر نظام آماری کشور
بنابراین برای دستیابی به اهداف سیاستهای کلّی برنامه و تبدیل آن به سیاستهای اجرایی و در ادامه تعیین مکانیزم برای تاسیس یک مدل آماری جدید باید:
1/3. تغییر تخصیصهای مبنای برنامه و شناخت صحیح از هدفگذاری آن
الف: ابتدا باید تخصیصهای مبنای برنامه را از رفاه دائمالتزاید در الگوی مصرف به تامین حداقل معیشت تغییر دهیم یعنی در تخصّیصیهای الگوی مصرف تغییر ایجاد میشود. این مبنای برنامه در بخشهای مختلف دارای بافتها و الگوهای متفاوتی است که در مورد همگی باید دقت و بازنگری و تغییرات لازم انجام شود. در ادامه برای ایجاد این تغییر در تخصیص مبنای برنامه باید بافت الگوی واردات و صادرات کشور مورد بررسی و دقت قرار گیرد به اینکه بافت آن از Hi تکنولوژی به تکنولوژی متوسط و خُرد تبدیل شود و در ساختار شرکتهای مادر تخصّصی بخش خصوصی که جهت آنها حل نیازمندیهای صنایع متمرکز است و یا بازار بورس تغییر و بازنگری صورت گیرد. لذا شکستن الگوی مبنای رفاه بعنوان تئوری و هدف کیفی این بخش محسوب میشود و باید این تئوری در کلیه بخشها و سرفصلها به شکل آماری منعکس شود.
ب: تقویت اقتدار پول داخلی و تقویت بازار داخلی بر این محور نه ثروتمند شدن به عبارت برای اینکه بتوانیم فشار تمدن موجود بر اقتصاد کشور ا کنترل کنیم باید در سیاستهای مالی و پولی بانک مرکزی تجدید نظر کنیم زیرا بانک مرکزی هم اکنون کلیه اعتبارات داخل و خارج در خود جمع مینماید تا بتواند جاذبه سرمایه گذاری خارجی را فراهم نماید و در کل پشتوانه اقتصاد جهانی قرار میگیرد در حالی که باید پول نفت پشتوانه ارزان شدن ارز و توزیع در داخل قرار گیرد. تا اقتدار ملّی کشور حفظ شود. البته این تغییر باید بتواند بر اساس تغییر اساسی در بافت صادرات و واردات و الگوی مصرف عمومی انجام شود. شکستن الگوی صادارت و واردات از تکنولوژی متمرکز به غیر متمرکز هدف اصلی این بخش میباشد. پس اعتبارات بانکی باید در این مرحله پشتوانه توزیع قرار گیرد نه تولید!
ج: تقویت تولید با توجه به کنترل توّرم با نگاه به مصرف داخل و امنیت داخلی نه رقابت کالا با خارج
2/3. تعیین محور اصلی مدل آماری با توجه به رویکردها
پس شناخت صحیح از هدفگذاری برنامه اکنون مرحله دیگری آغاز میشود و آن اینکه باید محور اصلی مدل آماری تحلیل وضعیت موجود کشور با رویکرد الف سرمایهداری، ِب: رویکرد رفتار انقلابیون ج: رویکرد مدل اسلامی _ ایرانی مورد دقت قرار گیرد. در مدل آماری موجود سرمایه داری، رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی محور تنظیم آمارها تحلیلی از وضعیت موجود محسوب میشوند و براساس این محورها مهندسی کلیه بخشها انجام میشود. لذا کلیه سیاستهای مالی و پولی حول محور رشد اقتصادی و تولید تنظیم شده و رشد و نکس برنامهها نسبت به داخل و خارج براساس همین محور مورد محاسبه آماری قرار میگیرد.
بنابراین آمارهای اقتصادی موجود دارای یک جهت و یک ساختار و یک مصداق است به عبارت دیگر جهت» آن ارزش افزوده است و «ساختار» آن همان یازده محور؛ رشد اقتصادی، تورم و گرانی، بیکاری و اشتغال و ... است و «مصداق» آن راجع به یک پروژه خاصّ است. امّا وضعیت موجود از زاویه رویکرد انقلابی در جریان تنها منحصر به این محور نمیباشد بلکه رشد اقتصادی و تولید مقید و مشروط به نیازمندهای فعلی همچون اشتغال و مسکن و ازدواج میباشد. که البته این مسائل جهت مدل آماری از تغییر نمیدهد بلکه تنها در بعضی قسمتها آن را مشروط مینماید.
امّا در رویکرد مدل اسلامی ایرانی ابتدا رشد اقتصادی و تولید محور اصلی قرار نمیگیرد بلکه کنترل واردات و صادرات در جهت شکستن فشار تورمی اصالت 1یدا مینماید. به عبارت دیگر در مدل آماری جدید توزیع و عدالت نقطه اصلی شروع حرکت قلمداد میشود، برخلاف مدل سرمایه داری که برای رسیدن به رشد اقتصادی تولید و هم عوامل آن را محور خود قرار داده و دائما از تولید به تولید تزریق میکند اما در مدل جدید به علّلی که در جای خود مطرح شده توزیع قطب توسعه شده و طبعا در اقتصادی اینگونه باید ابتدا توزیع کنترل شود و سپس تولید و در ادامه رشد اقتصادی متناسب با آن به وجود آید.
3/3. پیشنهاد هفت محور اصلی بر تغییر مدل آماری متناسب با هدف
بنابراین از تحلیل وضعیت آماری کشور و تغییری که براساس هدف پیشنهادی محورهای ذیل بعنوان زیر ساخت تغییر مدل آماری کشور پیشنهاد میشود به بعبارت دیگر محورهای مفهومی که میتوان براساس آنها شاخصهها و ترکیبات جدید آماری به وجود آورد. رویکرد اصلی در قالب محورهای ذیل در این هدف خلاصه میشود:
«کنترل انتظارات اجتماعی مردم از طریق شکستن نظام قیمتها» از طریق:
بر پایه هدف فوق محورهای ذیل برای تنظیم و تغییری جدید آماری پیشنهاد میگردد:
1. محور اول: کنترل واردات از طریق تغییر در نظام تعرفه گمرک
2. محور دوم: افزایش صادرات با رویکرد جدید به آمایش سرزمین
3. محور سوّم: افزایش تولید در جهت اشباع بازار داخل از طریق تغییر شیب بخشهای اقتصادی به کشاورزی، صنعت و خدمات و تغییر جهت تکنولوژی بخشها از HI به متوسط
4. محور چهارم: افزایش تولید در جهت فتح بازار خارج
5. محور پنجم: شناسایی نیروی انسانی احیاء کننده هدف
6. محور ششم: شکستن نرخ ارز از طریق تزریق درآمدهای نفتی و ذخیره ارزی در جهت ایجاد امنیت روانی جامعه
7. محور هفتم: هدفمند کردن یارانهها و سیاستهای حمایتی
4. بخشی از نظام سوالات تخمینی برای آمارگیری جدید
اکنون پس از شناخت مبنای تغییر برنامه و همچنین رویکردهای نسبت به محور مدل آماری اکنون سوالات آماری متناسب با این هدفگذاری و محور تنظیم آمارها مطرح میشود:
1. وضعیت بازار قیمتها در خارج کشور؟ برای کنترل نظام تعرفه و صادرات و واردات
2. وضعیت بازار قیمتها در داخل کشور؟ برای کنترل بازار داخل
3. وضعیت آمایش سرزمین منطقه؟ برای شناسایی مزیتهای منطقه حول محرومین
در این بخش باید پاسخ به سوالات واضح و شفاف باشد، مثلاً پتانسل کشور پاکستان و ترکیه در جذب بازار باید مشخص باشد. و یا اینکه مثلاً در مورد فصل 84 کتاب تعرفه: شامل راکتورهای هستهای، دیگ بخار و آبگرم، ماشین آلات و وسایل مکانیکی و اجزاء و قطعات آنها و دستگاههای رادار باید قیمت این کالاها و نسبت آنها با کشورهای مبدا مشخص باشد.
1/4. نظام سوالات مربوط به بازار قیمتها در داخل
1. بافت الگوی مصرف عمومی مردم چگونه است؟
2. بافت الگوی مصرف دولت به چه شکلی است؟
3. بافت الگوی مصرف سازمانها و وزارتخانهها چگونه است؟
4. بافت الگوی مصرف مجلس و و سایر قوا چگونه است؟
5. الگوی مصرف دستگاه رهبری به شکلی است؟
6. بافت الگوی مصرف اصناف چگونه است؟
7. وضعیت مجوزات دولت نسبت به مصارف وزارتخانهها و اصناف؟
8. وضعیت مجوزات مجلس نسبت به مصارف خود؟
9. برنامه آینده مصارف آینده دولت چیست؟
10. برنامه آینده مصارف مجلس چیست؟
11. برنامه آینده مصارف وزارتخانهها چیست؟
12. وضعیت مصارف عمومی کشور نسبت به استانداردها چگونه است؟
13. وضعیت مصارف دولت نسبت به استانداردها چیست؟
14. وضعیت مصارف بخش خصوصی نسبت به استانداردهای جهانی؟
15. نرخ سرمایه گذاری و و نرخ دستمزدها (نرخ کار و سرمایه) در ایران چگونه است؟
16.آمار مقایسه نرخ سرمایهگذاری و نرخ دستمزدها نسبت به سایر کشورها چگونه است؟
17.وضعیت مصرف سرانه (قدرت خرید) چگونه است؟
18.حجم سرمایهگذاریهای انجام شده در دولتهای گذشته؟
19.حجم بیکاری و مصرف سرانه در کشور؟
20.درصد هر یک از بخشهای خصوصی، دولتی و تعاونی از اقتصاد کشور؟
21. کل درامد دولت از فروش نفت؟
22. کل اعتبارات بانک مرکزی در داخل و خارج؟
23. آمار تبلیغات مصرفی در رسانه ملی؟
24. آمار نرخ تحولات تورم در کشور چیست؟
25. آمار نرخ تحولات دستمزدهای کارگران از اول انقلاب چگونه است؟
26. آمار نرخ تحولات حقوق کارمندان دولت؟
2/4. نظام سوالات مربوط به بازار قیمتها در خارج
1. بافت صادرات و واردات کشور چگونه تنظیم شده است؟
2. بافت واردات و صادرات بخش دولتی چگونه است؟
3. بافت واردات و صادرات بخش خصوصی چگونه است؟
4. بافت واردات و صادارت بخش مصرفی و عمومی شامل چه چیزهایی است؟
5. میزان صادرات و واردات هر یک از کالاهای سرمایهای واسطهای و مصرفی؟
5. بیشترین تعرفه نسبت به کدامین کالاها وجود دارد؟
6. کمترین میزان تعرفه نسبت به کدامین دسته از کالاها وجود دارد؟
7. نسبت کل صادرات و واردات به حجم مصرف و تولید چگونه است؟
8. نسبت مجموعه صادرات و واردات به وضعیت بدهکاری یا طلبکاری دولت چگونه است؟
9. نسبت مجموعه صادرات و واردات به کل سرمایه گذاری در کشور؟
8. آمار نرخ تحولات ارز در کشور در دولتهای گذشته چگونه است؟
7.تغییرات این نرخ تابع چه متغیرهایی است؟
8. نرخ واقعی ارز در خارج مرزها چه مقدار است؟
9. موازنه ارزی به نفع دلار بوده است یا ریال؟
10. آمار وضعیت اعتبارات بازار بورس و نسبت آن به تولید؟
8. پرسودترین مکانهای سرمایهگذاری در دنیا کجاها هستند؟ چه چیزهایی در دنیا سودآور است و در کجا؟ (نقشه سرمایهگذاریها)
9.آمارهای بین المللی در مورد درصد رشد و آسیب تولید، توزیع و مصرف در ایران ؟
10. پیشنهادات صندوق بین المللی و بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی در مورد ایران؟
11.ارزش افزوده اقتصاد کلان کشور چه مقدار است؟
12.ارزش افزوده اقتصاد کل منطقه چه مقدار است؟
13. ارزش افزوده اقتصاد جهان چه مقدار است؟
14. نرخ سود باز پرداخت وامهای بانک جهانی و صندوق بینالمللی چه مقدار است؟
15.الگوی وام دهی و تعیین نرخ سود بازپرداختها نسبت به کشورهای مختلف چگونه است؟
16.وضعیت قدرت ارزی ژاپن به کانادا و آمریکا و…؟
3/4. نظام سوالات مربوط به وضعیت آمایش سرزمین
1. وضعیت آمایش سرزمین در کشور به طور کلی چگونه است؟
2. وضعیت آمایش سرزمین در کشورهای محروم منطقه چگونه است؟
3. وضعیت ترانزیت و مناطق آزاد چگونه است؟
4. وضعیت ژاپن و آلمان (شکست خوردگان جنگ جهانی دوم) ؟
5. وضعیت کانادا، آمریکا، فرانسه، انگلیس، ایتالیا و روسیه؟
6. میزان بدهکاری کشورهای منطقه به بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول؟
7. الگوی آمار برداری بانک جهانی و صندوق بین المللی از وضعیت کشورها چگونه است؟
8. وضعیت قدرت منطقه کشور نسبت به جنگ و صلح؟